Η μαύρη βίβλος του Καπιταλισμού*: Μια διαφήμιση αξίζει όσο χίλιες βόμβες... Τα εγκλήματα της διαφήμισης στον σύγχρονο πόλεμο (3)

του Ιβ Φρεμιόν*

Το περιβάλλον και η αλληλεγγύη

Οι εταιρείες που κυρίως ευθύνονται για τη μόλυνση του περιβάλλοντος ανταγωνίζονται για το ποια θα ιδρύσει το πιο δυναμικό «ίδρυμα» ή οργάνωση που δρα για την αναβάθμιση της ποιότητας του αέρα, του νερού ή της υπαίθρου, που προωθεί τις ανακυκλώσιμες μορφές ενέργειας, που προβάλλει τους τρόπους αξιοποίησης των απορριμμάτων. Η EDF, η COGEMA ή οι χημικές βιομηχανίες είναι ιδιαίτερα δραστήριες σε αυτούς τους τομείς, καταστρέφοντας από τη μία και συμβάλλοντας στην επανόρθωση από την άλλη, κερδίζοντας όμως και στις δυο περιπτώσεις, είτε βελτιώνοντας την εικόνα τους είτε εισπράττοντας επιδοτήσεις. Η EDF, ο μεγαλύτερος καταστροφέας των ποταμών της Γαλλίας, δεν παραλείπει ποτέ να συνδράμει οικονομικά ένα φεστιβάλ ντοκιμαντέρ για την αλιεία ή μια εκδήλωση για το άθλημα του καγιάκ, ενέργειες που χρησιμεύουν στην εξουδετέρωση των οργανώσεων για την προστασία του περιβάλλοντος μέσα στα πλαίσια μιας υπόγειας σύρραξης. Με αυτό τον τρόπο, το έργο των οργανώσεων αυτών χειραγωγείται, διαστρεβλώνεται, δυσφημείται.

Παρόμοια, οι «ανθρωπιστικές» μη κυβερνητικές οργανώσεις διαβρώνονται από τις ψευδεπίγραφες μη κυβερνητικές οργανώσεις που έχουν συγκροτηθεί από τις αγροδιατροφικές ή φαρμακευτικές βιομηχανίες, οι οποίες με αυτό τον τρόπο δημιουργούν προγεφυρώματα για την προώθηση των προϊόντων τους. Για παράδειγμα, για να δείξουν ότι ενδιαφέρονται αποσύρουν φαρμακευτικά προϊόντα που είναι απαγορευμένα στην Ευρώπη ή έχει λήξει η ημερομηνία χρήσης τους, για να τα διαθέσουν με κερδοφόρες συμβάσεις σε ρημαγμένες χώρες που είναι εύκολο να δωροδοκηθούν οι ελίτ τους. Οι ίδιες εταιρείες, για τις πολύτιμες «υπηρεσίες» που παρέχουν στα διάφορα μυστικά σχέδια των κυβερνήσεων, λαμβάνουν ως αντάλλαγμα την αναντικατάστατη υποστήριξής τους. Η «αφρικανική πολιτική» της Γαλλίας, την οποία εφάρμοσαν τόσο οι κυβερνήσεις της Δεξιάς όσο και της Αριστερός, επωφελήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτού του είδους τις σχέσεις.

Η πολιτική

Η αμερικανική και η γαλλική κοινή γνώμη πίστεψαν αφελώς ότι τα προβλήματα του προέδρου Κλίντον με τη δικαιοσύνη είχαν σχέση με τη σεξουαλική του ζωή. Στην πραγματικότητα, πίσω από τις πικάντικες λεπτομέρειες, κρυβόταν μια υπόθεση οικονομικών συμφερόντων. Ο Κένεθ Σταρ, ο εισαγγελέας που προσπάθησε με κάθε τρόπο να ενοχοποιήσει τον Μπιλ Κλίντον, ήταν εκπρόσωπος του λόμπι των καπνοβιομηχανιών, καθώς είχε στο παρελθόν διατελέσει δικηγόρος τους. Καθώς η πολιτική του προέδρου Κλίντον για την υγεία ερχόταν σε αντίθεση με τα συμφέροντά τους, κυρίως εξαιτίας της απαγόρευσης κάθε διαφήμισης των προϊόντων τους, οι μεγάλες εταιρείες της καπνοβιομηχανίας ενορχήστρωσαν αυτή την επίθεση εναντίον του. Το ρεύμα υπέρ του πουριτανισμού, αλλά και οι γραφικές λεπτομέρειες που διεγείρουν το ενδιαφέρον των μέσων μαζικής ενημέρωσης πολύ περισσότερο απ’ όσο μια ουσιαστική ανάλυση, ανέλαβαν τα υπόλοιπα.

Σ’ ένα πιο σοβαρό επίπεδο, είναι κοινότοπος ο ισχυρισμός ότι την εξωτερική πολιτική τη διεξάγουν μάλλον οι εταιρείες πετρελαίου παρά τα κράτη. Αν δεν υπήρχε η Shell, τα συμφέροντα της οποίας απειλούνταν από τη δημόσια δράση του, ο Κεν Σάρο-Βίβα δεν θα είχε απαγχονιστεί στη Νιγηρία. Αν δεν υπήρχε η Total, που έδιωξε από τις εστίες τους χιλιάδες Βιρμανούς χωρικούς που επέμεναν να ζήσουν στα εδάφη από τα οποία ήθελε να περάσει τον πετρελαιαγωγό της (μια επένδυση που ανέρχεται στο 75% των ξένων επενδύσεων στη Βιρμανία), η τιμημένη με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης Αούνγκ Σαν Σούου-κούι θα ήταν ελεύθερη και... πρωθυπουργός στη θέση των αξιωματικών δικτατόρων. Τα παραδείγματα είναι χιλιάδες. Για παράδειγμα, ο κατάλογος με τα πολιτικά εγκλήματα που έχει διαπράξει η ELF στην Αφρική θα καταλάμβανε πολλές σελίδες.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν τη χρησιμότητα του διαφημιστικού σφυροκοπήματος για να συγκαλυφθούν τα εγκλήματα των εταιρειών (μέσω της εξαγοράς των μέσων μαζικής ενημέρωσης), για να διορθωθεί η εικόνα τους και για να εμφανίζονται ως ακίνδυνοι έμποροι.

* Ο Ιβ Φρεμιόν είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος. Έχει συγγράφει περισσότερα από ογδόντα βιβλία. Είναι η ψυχή του εκδοτικού συνεταιρισμού Tayrac. Επίσης, είναι αντιπρόεδρος του «Δικτύου Βολταίρος· και του διοικητικού συμβουλίου της ένωσης συγγραφέων. Διευθύνει τη σειρά Planète verte στις εκδόσεις Hachette Jeunesse.

Οικολόγος, έχει διατελέσει βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και ήταν υπεύθυνος για τις διεθνείς σχέσεις των Πρασίνων. Σήμερα είναι περιφερειακός σύμβουλος του διαμερίσματος Ιλ ντε Φρανς.

Στα πρόσφατα δημοσιευμένα έργα του συμπεριλαμβάνονται τα Déluge sur Monteyrac (Hachette), Attention chien léchant (Audie), Le Tueur (Gallimard). 

* Μετάφραση από τα γαλλικά ΑΓΓΕΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΑΤΟΣ, ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΒΑΝΗ

8:13 π.μ.