Βιομηχανία θανάτου ή, αλλιώς, ιμπεριαλισμός και φασισμός! (1)

Του Δημήτρη Κούλαλη

Πηγή: nostimonimar.gr

Στις 17/9/2005, κυκλοφόρησε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τορόντο η ταινία «Εdison» σε σκηνοθεσία και σενάριο του Ντέιβιντ Μπερκ. Στην ταινία πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, οι Μόργκαν Φρίμαν και Κέβιν Σπέισι.

Η υπόθεση είχε ως εξής: Ένας άπειρος, νέος δημοσιογράφος, ύστερα από μια «περίεργη» δικαστική απόφαση, ξεκινά ένα ρεπορτάζ για τη διαφθορά στην αστυνομία. Ρεπορτάζ, το οποίο αγγίζει σχεδόν όλα τα μέλη του επίλεκτου αστυνομικού σώματος FRAT. Ο πολλά υποσχόμενος και μάχιμος δημοσιογράφος μπλέκει, μετά κόπων και βασάνων, στην έρευνά του το αφεντικό της μικρής εφημερίδας που εργάζεται. Στη συνέχεια μαζί με έναν αδιάφθορο ντετέκτιβ - ερευνητή που θέλει να καθαρίσει το Σώμα από την κόπρο του αστυνομικού Αυγεία αρχίζουν πολύπλευρη έρευνα. Ωστόσο, τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως θα ήθελαν οι τρεις ήρωες, καθώς, μάρτυρες-κλειδιά δολοφονούνται, ο ίδιος ο ρεπόρτερ δέχεται δολοφονικές επιθέσεις, ενώ, κι εδώ είναι το σημαντικότερο, (και) η πολιτική ηγεσία της αστυνομίας εμπλέκεται στο κύκλωμα.

Η ταινία, στην αρχική της προβολή δεν ενθουσίασε τους κριτικούς. Για τον γράφοντα, αν θέλετε τη γνώμη του, πρόκειται για μια καλή ταινία, όμοια της οποίας, ωστόσο, έχουμε ξαναδεί πολλάκις στο Hollywood.

Θα αναρωτιέστε, βέβαια, τι σχέση έχει με το θέμα μας ή και γιατί καταπιαστήκαμε μαζί της. Ίσως για εκείνο το απόσπασμα, στο οποίο Σπέισι και Φρίμαν έχουν έναν αποκαλυπτικό διάλογο:

-Σπέισι: Η FRAT, ασχολείται με τα ναρκωτικά, τα όπλα, την πορνεία. Ό,τι κατάσχουν το κρατάνε. Δώδεκα εκατομμύρια δολάρια μετρητά τα τελευταία πέντε χρόνια. Έξι εκατομμύρια δολάρια για πολεμικό, τέσσερα εκατομμύρια για παρακολούθηση. Ο Τίλμαν  (ο προϊστάμενος της μονάδας) υπερπληρώνει τα πάντα, 200-400% . Αλλά δες από πού αγοράζει. Απ’ τη Midland. Aπ’ τη Hightower. Όπλα από τη Finix. H DigiVector έφτιαξε την ιστοσελίδα τους.

–Φρίμαν: Σ’ αυτούς δηλαδή ανήκουν οι ηγέτες της πόλης μας.

–Σπέισι: Και οι ιδρυτές του Ιδρύματος «Καλύτερο Έντισον».

– Πρόκειται για επιτροπή πολιτικής δράσης.

– Φρίμαν: Μόλις μου έδειξες, δηλαδή  τις βάσεις ενός φασιστικού κράτους.

– Σπέισι: Απολύτως…

Εδώ, γεννιέται ένα ερώτημα: Ήταν ο Μπερκ τόσο καλός γνώστης της  σύγχρονης Ιστορίας; H απάντηση είναι: ίσως ναι, ίσως όχι. Θα δούμε στη συνέχεια τι τελικά ισχύει. Αν, πάντως, μπορούμε κάπως να σας προϊδεάσουμε, αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι η Τέχνη -ακόμη και αν μέσα σ’ αυτή συμπεριλάβουμε το Hollywood- μιμείται την πραγματικότητα…

***

Πριν καταπιαστούμε με τη γενεσιουργό αιτία του φασισμού, που δεν είναι άλλη από τον ίδιο τον καπιταλισμό, καλό θα ήταν να πούμε δυο λογάκια για τον πιο σημαντικό πρόδρομό του: Τον ιμπεριαλισμό. Το ύστατο στάδιο της κεφαλαιοκρατίας.

***

Ας ξεκινήσουμε από τα φρέσκα κουλούρια.

Πριν μερικές μέρες, στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, συνήλθε η Σύνοδος των υπουργών Άμυνας των κρατών – μελών της συμμαχίας. Σύνοδος όπου, όπως υπογράμμισε εκ νέου ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, αποφασίστηκε η ένταση των προσπαθειών «για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας»– με ό, τι αυτό συνεπάγεται για τους λαούς-. Ο Πάνος Καμμένος, επεσήμανε από ελληνικής πλευράς  την «ανάγκη να ενισχυθεί ο ρόλος του ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγά του και να ελεγχθούν οι θαλάσσιοι διάδρομοι στη νότιο Μεσόγειο, για να αποτραπεί η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας μέσω παράνομης διακίνησης πετρελαίου, ναρκωτικών και όπλων, σε συνδυασμό με το ξέπλυμα χρήματος».

Να σημειωθεί ακόμη, ότι τέθηκε για άλλη μια φορά το ζήτημα της δίκαιης κατανομής του «οικονομικού βάρους της ασφάλειας».

Όσον αφορά το τελευταίο, μέσα στο φόντο  των αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό της Συμμαχίας και των πιέσεων από την πλευρά των ΗΠΑ για «αύξηση της συνεισφοράς» των άλλων μελών ( αίτημα το οποίο επανέλαβε ο Τραμπ πετώντας μπηχτές από τη Βαρσοβία λίγο πριν τη σύνοδο του G-20), ο γ.γ. του ΝΑΤΟ κάνοντας πιο συγκεκριμένη την τοποθέτησή του τόνισε πως «για να κρατήσουμε τα έθνη μας ασφαλή, πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για αυξημένες αμυντικές δαπάνες και δικαιότερη κατανομή των βαρών εντός της Συμμαχίας. Έχουμε αρχίσει να κινούμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση».

Πράγματι, με βάση τα στοιχεία που παρέθεσε, «η τάση είναι ανοδική». Μετά από χρόνια ύφεσης, το 2015 σημειώθηκε αύξηση των αμυντικών δαπανών των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ και του Καναδά. Το 2016, αυτό συνεχίστηκε (895 δισ. δολάρια), ενώ για το 2017 προβλέπεται μια ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των κονδυλίων που αφορούν στρατιωτικές δαπάνες κατά 4,3% (915 δισ. δολάρια). Σε ποσά αυτό σημαίνει, όπως υπολογίζουν στο ΝΑΤΟ, ότι τα τελευταία 3 χρόνια, οι «Ευρωπαίοι σύμμαχοι» και ο Καναδάς δαπάνησαν περισσότερα από 46 δισ. δολάρια για στρατιωτικούς σκοπούς, κάτι που αποτυπώνει την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.

Ξεχωριστή θέση στην κατάταξη των συνεπών στις νατοϊκές υποχρεώσεις τους χωρών κατέχει η Ελλάδα. Καθώς, όχι μόνο ανήκε την χρονιά που μας πέρασε στην πεντάδα των καλοπληρωτών που πληρούν το όριο αναφοράς του ΝΑΤΟ για τη δαπάνη 2% του ΑΕΠ κατ’ έτος για την Άμυνα. Αλλά, είναι 1 από τα μόλις 6 κράτη- συγκεκριμένα βρίσκεται στη δεύτερη θέση-  σε σύνολο 29 χωρών , τα οποία ξεπερνούν ή έστω πιάνουν το πλαφόν του 2%, (2,32% του ΑΕΠ) αποτελώντας έτσι μια από τις λίγες χώρες που ανεβάζουν τη συνολική επίδοση. (Ναι, μιλάμε για την ίδια χώρα στην οποία οι προβλεπόμενες δαπάνες στο υπουργείο Υγείας για το 2018 δεν θα ξεπεράσουν τα 3,7 δισ. ευρώ, έναντι 4,3 δισ. ευρώ το 2017).

Ίσως για αυτό ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Τζ. Μάτις, φέρεται να εξέφρασε στον Έλληνα υπουργό Άμυνας, την ικανοποίησή του για το κιμπαριλίκι της ελληνικής κυβέρνησης. Μια ευαρέσκεια που εκφράστηκε και σε επίπεδο στρατιωτικών στελεχών, κατά την επίσημη επίσκεψη του Α/ΓΕΣ αντιστρατήγου Αλκ. Στεφανή στις ΗΠΑ, όπου βρέθηκε προσκεκλημένος του ομολόγου του, Αρχηγού του Στρατού των ΗΠΑ, στρατηγού Mark A. Milley, συνάντηση κατά την οποία «επιβεβαιώθηκε το εξαιρετικό επίπεδο συνεργασίας, αλληλοεκτίμησης και αμοιβαίας εμπιστοσύνης που ήδη υφίσταται, στο πλαίσιο των δράσεων των Χερσαίων Δυνάμεων».

Παράλληλα, «διερευνήθηκαν όλες οι δυνατότητες για την περαιτέρω ενίσχυση συνεργειών σε θέματα εκπαίδευσης, ασκήσεων και συντήρησης αμυντικού υλικού», με τις ΗΠΑ, κυρίως, να εστιάζουν στην πολυετή ανανέωση της διμερούς συμφωνίας για τη βάση της Σούδας στην Κρήτη που θεωρούν καίρια για το Πολεμικό Ναυτικό τους και τις επεμβάσεις τους  σε όλη την ευρύτερη περιοχή και ιδιαίτερα σε Μ. Ανατολή και Β. Αφρική. Κάτι που φάνηκε και από τις πρόσφατες δηλώσεις του πρέσβη των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζ. Πάιατ: «Για το Ναυτικό των ΗΠΑ», είπε, «λόγω του υψηλού ρυθμού των επιχειρήσεων που συμβαίνουν τη δεδομένη χρονική στιγμή στην Ανατολική Μεσόγειο, λόγω των προκλήσεων που προκύπτουν από τη Συρία και τη Λιβύη και, ιδίως, λόγω του πολέμου ενάντια στον ISIS, η Σούδα είναι πιο σημαντική από ποτέ και αποτελεί ένα μοναδικό κεφάλαιο».

Από την άλλη, στην «μητέρα Ευρώπη», μετά την εκλογή Μακρόν, άρχισε ένας νέος γύρος του αφηγήματος περί «φιλολαϊκής» Ε.Ε. Οι διακηρύξεις του Μακρόν για την ενίσχυση της λεγόμενης «εμβάθυνσης» της Ε.Ε. -κυρίως μέσω της ΟΝΕ-,  οι γαλλογερμανικές συναντήσεις -όπως το 19^ο Γαλλογερμανικό Υπουργικό Συμβούλιο- και οι δηλώσεις  από κοινού  με την καγκελάριο της Γερμανίας που παρουσιάστηκαν ως «σχέδιο Μακρόν» για την Ε.Ε. Η γενικότερη επαναπροσέγγιση τού -παρά τις αντιθέσεις τους- «γαλλογερμανικού άξονα» και η επανέναρξη της σχετικής συζήτησης για το μέλλον της Ε.Ε. βασισμένη στα «5 σημεία» που παρουσιάστηκαν πριν μερικούς μήνες από τον Ζ. Κ. Γιούνκερ, έρχονται σε μια περίοδο που οι ανταγωνισμοί με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα (Ρωσία, Κίνα, χώρες του BRICS)  οξύνονται, μεγαλώνοντας τα «γεωπολιτικά ατυχήματα» στα διάφορα μέτωπα ανά την υφήλιο.

Όλα αυτά, βέβαια, την ίδια ώρα που, λόγω της ανισομετρίας των καπιταλιστικών οικονομιών, δοκιμάζονται και οι «παραδοσιακές» ιμπεριαλιστικές συμμαχίες της Δύσης , όπως αυτή με τις ΗΠΑ -παρά τα χαμόγελα και τα πειράγματα με τον Μακρόν στην πρόσφατη  επίσκεψη του Τράμπ στο Παρίσι- που αναλύσαμε πιο πάνω, αλλά και η συνοχή του ίδιου του ευρωενωσιακού οικοδομήματος.

Η διαδικασία του Βrexit, διαδικασία, η οποία φανερώνει το σκληρό παζάρι που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πριν λίγο καιρό, φερειπείν, στην πρεσβεία της Μεγάλης Βρετανίας, κορυφαίοι παράγοντες του Νησιού απηύθυναν κάλεσμα στους Έλληνες εφοπλιστές να εμπιστευτούν το Σίτι του Λονδίνου, διαβεβαιώνοντας ότι θα δοθούν περισσότερα κίνητρα παραμονής των επιχειρήσεων στη Γηραιά Αλβιώνα και ότι θα διαφυλάξουν παράλληλα, κατά το δυνατόν, τις τελωνειακές και άλλες συμφωνίες με την Ε.Ε. Στη συνέχεια, δεσμεύτηκαν για την ύπαρξη νέων ή και βελτιωμένων διμερών εμπορικών συμφωνιών που δεν θα υπάγονται στους στενούς περιορισμούς της Ε.Ε. με άλλες μεγάλες οικονομικά χώρες. Ταυτόχρονα, όμως, δια στόματος του Γάλλου πρωθυπουργού, το Παρίσι παρουσίαζε δέσμη μέτρων με σκοπό την ενίσχυση της ελκυστικότητάς του ως χρηματοπιστωτικού κέντρου, στα οποία μέτρα, μεταξύ άλλων, συμπεριλαμβάνονται η δέσμευση κατάργησης της προβλεπόμενης επέκτασης του φόρου επί των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς και της φορολογικής κλίμακας των υψηλότερων εισοδημάτων του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Ακόμη, δηλώσεις όπως αυτή της Άνγκελα Μέρκελ τον Ιούνιο σε προεκλογική συγκέντρωση του κόμματός της στο Μόναχο, είναι ενδεικτικές της γεωπολιτικής διελκυστίνδας που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή, με τις ΗΠΑ από τη μία να ζητούν να πάψουν οικονομικά οι Ευρωπαίοι να αποτελούν τις «πλύστρες» του ΝΑΤΟ -κατά την περίφημη δήλωση του Μπους, «we’re gonna do the cooking and somebody else has to do the dishes»- και από την άλλη, με την Ε.Ε. να ψάχνει την στρατηγική της αυτονομία στο πλαίσιο της προώθησης των δικών της μονοπωλιακών συμφερόντων. Ειρήσθω εν παρόδω, στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε.  στις 22/6/2017, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου για την Άμυνα και η μονιμοποίηση της συνεργασίας για την «καταπολέμηση της τρομοκρατίας». «Είχα αρκετές εμπειρίες», είχε πει πρόσφατα η Άνγκελα Μέρκελ, «τις τελευταίες μέρες. Και το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει πραγματικά να πάρουμε τις τύχες μας στα δικά μας χέρια – φυσικά, διατηρώντας φιλικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, φιλικές σχέσεις με τη Βρετανία και με σχέσεις καλής γειτονίας, στο βαθμό του δυνατού, με άλλες χώρες, ακόμη και με τη Ρωσία».

Αν μάλιστα, λάβει κανείς υπόψη του το γεγονός ότι στο σταθερό αίτημα του Τραμπ («οι ΗΠΑ δεν μπορεί να πληρώνουν για την ασφάλεια της Ε.Ε.») οι Γερμανοί ανταπαντούν ότι δεν γνωρίζουν «κανέναν Γερμανό πολιτικό, ο οποίος θα υποστήριζε ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό ή επιθυμητό» (Ζ. Γκάμπριελ), τα μυθώδη πλεονάσματα της  Γερμανίας (1,8% για το 2017 το δημοσιονομικό της πλεόνασμα, 17,3 δισ. ευρώ το εμπορικό της πλεόνασμα) και την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, οι δύο Σύνοδοι επιβεβαίωσαν την κλιμάκωση των αντιθέσεων ανάμεσα στις ισχυρότερες κεφαλαιοκρατικές οικονομίες  του πλανήτη.

Σας μυρίζει μπαρούτι; Αν όχι, κακώς! Αρκεί απλά να αναφέρουμε τα όσα δήλωσε προ ολίγου ο Ζ. Κ. Γιούνκερ, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη «Διάσκεψη για την Άμυνα και την Ασφάλεια στην Ευρώπη», παρουσιάζοντας το «έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Άμυνας» που εμπεριέχει τα 3 βασικά προβλεπόμενα σενάρια για το μέλλον του «αμυντικού δόγματος» της Ε.Ε.: «Η προστασία της Ευρώπης δεν μπορεί πλέον να ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες», είχε τονίσει. Στη συνέχεια υπερθεμάτισε λέγοντας: «Ακόμα και οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις μας – και μπορώ να τις υπολογίσω σε μία, το πολύ δύο – δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όλες τις προκλήσεις και απειλές μόνες. Κι ούτε χρειάζεται να κοιτάξουμε πολύ πέρα από την πόρτα μας για να δούμε ότι ο πόλεμος δεν είναι κάτι στο παρελθόν». Στο κλείσιμο της ομιλίας του, σημείο στο οποίο έγινε μεφιστοφελικά (πιο) συγκεκριμένος, τόνισε χαρακτηριστικά: «Δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά  μας στη Μ. Ανατολή, στην αλλαγή του κλίματος, στις εμπορικές μας συμφωνίες».

Παράλληλα, μέσα σ’ αυτό το νέο μοίρασμα του κόσμου, τόσο η κυβέρνηση, όσο και η αξιωματική  αντιπολίτευση στη χώρα μας, καιρό τώρα, στοιβάζουν τις απαιτήσεις εγχώριων και διεθνών επιχειρηματικών ομίλων κάτω από την ομπρέλα της «γεωστρατηγικής αναβάθμισης της χώρας», πράγμα το οποίο έγινε εκ νέου ορατό στη συζήτηση για τα τεκταινόμενα στο Κυπριακό.  Στο παιχνίδι αυτό, έχει ενταχθεί και μερίδα του Τύπου.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε δύο άρθρα που δημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα «Καθημερινή» πριν μερικούς μήνες. Το ένα στις 15/3/2017 και τιτλοφορείται «Μοναξιά στην εθνική οδό»:  «…Όσο βυθιζόμαστε μέσα στην κρίση»,  αναφέρει ο αρθρογράφος, «τα αντανακλαστικά μας γίνονται όλο και πιο περίεργα», περικόπτοντας βασικές ανάγκες, όπως η θέρμανση κ.ά. «Στην πραγματικότητα», συνέχιζε, «δεν εξοικονομείς πολλά με αυτά τα ημίμετρα. Περισσότερο επιβαρύνεις κι άλλο την ψυχολογία σου. Κι όσο κρατάει αυτή η ατμόσφαιρα, τόσο η ψυχολογία πέφτει, αναπόφευκτα. Σε αντίθεση με τους πολέμους, όπου τα πάντα εκτονώνονται βίαια και ξεθυμαίνουν σχετικά γρήγορα, οι οικονομικές κρίσεις κρατούν περισσότερο (…) διαβρώνουν χωρίς αίμα (χωρίς πολύ αίμα έστω), ωστόσο διαβρώνουν βαθιά και η σκουριά που αφήνουν δε φεύγει εύκολα μετά» (η υπογράμμιση δική μας).

Το δεύτερο γράφτηκε στις 2/4/2017,  με τίτλο «Γεωστρατηγικά οικόπεδα». Εδώ, διαβάζουμε ότι: «Η στρατηγική σημασία της Τουρκίας αμφισβητείται, πλέον, ανοικτά. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία έχει μπει σε έναν δρόμο όπου, στην… καλύτερη περίπτωση, δεν μπορούν να βγάλουν άκρη.(…) Μπορεί λοιπόν η Ελλάδα να αναπληρώσει το ενδεχόμενο κενό; Εξαρτάται από το αν και πόση «μπάλα» θα παίξει.(…) Σημασία όμως δεν έχει να έχεις το καλό οικόπεδο, αλλά τι κάνεις με αυτό.(…) Η Ελλάδα είναι χώρα πρώτης γραμμής για τη Δύση και ενδέχεται να κληθεί να παίξει ενεργά αυτόν τον ρόλο. Θα χρειασθούν ισχυρή πολιτική βούληση και συναίνεση για να παιχθεί αυτό το παιχνίδι. Δεν είναι αστείο, ούτε παιχνίδι να αναλάβεις ρόλους και αποστολές όταν επί δεκαετίες φοβόσουν να στείλεις έναν στρατιωτικό αστυνομικό στο Αφγανιστάν. Και επίσης θα αποκτήσουμε εχθρούς με αυτή την επιλογή και θα αναλάβουμε και ρίσκα, όπως, π.χ., το να γίνουμε στόχος φανατικών ισλαμιστών. Οι εξελίξεις, όμως, τρέχουν. Η ώρα των αποφάσεων μπορεί και να μην απέχει πολύ» (η υπογράμμιση και εδώ δική μας).

Τα συμπεράσματα δικά σας…

***

Διαβάστε εδώ τη συνέχεια Νο 2, Νο 3, Νο 4

10:19 π.μ.