Σε ετοιμότητα τα αστικά επιτελεία και στη χώρα μας, με
δεδομένη την όξυνση του ανταγωνισμού από την οποία το ελληνικό κεφάλαιο
προσδοκά να αναβαθμίσει τη θέση και τον ρόλο του σε όλη την περιοχή
 |
Copyright 2017 The Associated
Από διαδηλώσεις που έγιναν ενάντια στο αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε μετά το δημοψήφισμα |
Πηγή: rizospastis.gr
Ολα όσα έγιναν πριν, αλλά και μετά, το δημοψήφισμα που
οργανώθηκε στις 16 Απρίλη στην Τουρκία, με αντικείμενο τη μεταρρύθμιση στο
αστικό σύνταγμα της χώρας, ανέδειξαν αντιθέσεις που βαθαίνουν στο εσωτερικό της
ντόπιας αστικής τάξης, με φόντο την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών
στη Μέση Ανατολή και ευρύτερα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, μεγαλώνει η ανησυχία
του τουρκικού κεφαλαίου για τις πιέσεις που θα δεχτεί από γεωπολιτικές
ανακατατάξεις που κυοφορούνται, όπως δείχνουν τα παζάρια και οι σχεδιασμοί σε
πολλά «καυτά» «μέτωπα», από τη Συρία και το Ιράκ, μέχρι το Κυπριακό και τις
εξελίξεις στα Βαλκάνια και τη βόρεια Αφρική.
Με βάση τα προσωρινά αποτελέσματα, το 51,41% των
έγκυρων ψήφων της περασμένης Κυριακής αφορούσαν το «Ναι» (25.157.025
ψήφους) και το 48,59% (23.777.091 ψήφους) το «Οχι». Αν και τα
στελέχη της κυβέρνησης του συντηρητικού ΑΚΡ (που μαζί με το εθνικιστικό ΜΗΡ
στήριξαν το «Ναι») βγήκαν γρήγορα να πανηγυρίσουν, η αντιπολίτευση αμφισβήτησε
το αποτέλεσμα και κατήγγειλε εκτεταμένη νοθεία. Παρατυπίες κατήγγειλαν και
διεθνείς παρατηρητές.
Τα δύο βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης, το
σοσιαλδημοκρατικό CHP αλλά και το επίσης σοσιαλδημοκρατικό, φιλοκουρδικό HDP,
ζήτησαν επίσημα την ακύρωση του αποτελέσματος. Μάλιστα, μετά την απόρριψη των
σχετικών αιτήσεων από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο, σχεδίαζαν προσφυγή ακόμα
και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Την ίδια στιγμή,
διαδηλώσεις καταδίκης της νοθείας συνεχίστηκαν για αρκετές μέρες, με τις αρχές
να προχωρούν σε αρκετές συλλήψεις αλλά και τον πρωθυπουργό, Μπιναλί Γιλντιρίμ,
να επισημαίνει πως «η πρόσκληση των πολιτών να βγουν στους δρόμους είναι λάθος.
Ξεπερνά τα όρια της νομιμότητας». Ολα αυτά ενώ, στις Αρχές της βδομάδας
παρατάθηκε για ένα ακόμα τρίμηνο η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία έχει
κηρυχθεί η χώρα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του Ιούλη και ενώ ο Πρόεδρος,
Ρ. Τ. Ερντογάν, διαμήνυσε προς πάσα κατεύθυνση ότι το τουρκικό κεφάλαιο δεν θα
σταματήσει να διεκδικεί πρωτοβουλία κινήσεων και στο στρατιωτικό πεδίο,
προμηνύοντας νέες επιχειρήσεις, αντίστοιχες με αυτήν της «Ασπίδας υπεράσπισης
του Ευφράτη».
Αντιδράσεις στο
εξωτερικό
Οι διεθνείς αντιδράσεις στην ανακοίνωση των προσωρινών
αποτελεσμάτων επιβεβαίωσαν κι αυτές ότι «επανεξετάζονται» πολλές
ενδοϊμπεριαλιστικές συνεργασίες, χωρίς να μπορεί κανείς να προδικάσει τις
εξελίξεις.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, τηλεφώνησε στον
Τούρκο ομόλογό του, Ρ. Τ. Ερντογάν, «για να τον συγχαρεί για την πρόσφατη νίκη
του», ευχαριστώντας τον ακόμα «για την υποστήριξη της δράσης των ΗΠΑ στον
πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», αλλά και συζητώντας μαζί του «για τις
προσπάθειες εναντίον του "Ισλαμικού Κράτους" και άλλων τρομοκρατικών
οργανώσεων».
Ο Πρόεδρος της Ρωσίας, Βλ. Πούτιν, επίσης συνεχάρη
τηλεφωνικά τον Τούρκο ομόλογό του, βρίσκοντας ευκαιρία να ανταλλάξει μαζί του
κι αυτός απόψεις για την κατάσταση στη Συρία, αλλά και «θέματα σχετικά με την
περαιτέρω ανάπτυξη των ρωσο-τουρκικών σχέσεων».
Διαφορετική «χροιά» είχαν οι αντιδράσεις των Ευρωπαίων. Στις
Βρυξέλλες, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μαργαρίτης Σχοινάς εστίασε στη
σημασία οι τουρκικές αρχές «να ξεκινήσουν μια διαφανή έρευνα για τις φερόμενες
ως παρατυπίες που διαπιστώθηκαν από τους παρατηρητές», ωστόσο κοινή ανακοίνωση
του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και της επικεφαλής της
ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, καλούσε «στην ευρύτερη
δυνατή εθνική συναίνεση στην εφαρμογή της συνταγματικής αναθεώρησης». Το
Βερολίνο εξέφρασε ελπίδα ότι η τουρκική κυβέρνηση θα επιδιώξει «έναν διάλογο
γεμάτο σεβασμό», συμπληρώνοντας ότι δεν θα πρέπει να προδικαστεί η διερεύνηση
των καταγγελιών για παρατυπίες. Η αυστριακή κυβέρνηση επέλεξε να επαναλάβει ότι
η επικράτηση του «Ναι» ανέδειξε ότι «η Τουρκία δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ
και ως εκ τούτου θα πρέπει να τερματιστεί η φαντασίωση μιας ένταξης». Την
Πέμπτη, και ο αρμόδιος για τη διεύρυνση της ΕΕ επίτροπος Γιοχάνες Χαν
εκτίμησε ότι «οι διαπραγματεύσεις (για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ) έχουν
ήδη φτάσει σε σημείο αποτυχίας, εξαιτίας της σημαντικής υποχώρησης στην Τουρκία
του κράτους δικαίου και της ελευθερίας των ΜΜΕ» και ότι «πρέπει να καθοριστεί
μια πιο ρεαλιστική μορφή σχέσεων με βάση τα συμφέροντα και των δύο πλευρών και
τις αληθινές δυνατότητες της Τουρκίας».
Διεργασίες στο
πολιτικό σκηνικό
Τα αστικά ΜΜΕ στην Τουρκία γέμισαν αναλύσεις για την
«επόμενη μέρα» και τις εξελίξεις, αφενός στην εξωτερική πολιτική αφετέρου στο
εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, εξελίξεις βέβαια που δεν «φύτρωσαν» ξαφνικά στις 17
Απρίλη, αλλά συνδέονται με μια ευρύτερη αναμέτρηση που «φουντώνει» μεταξύ
εκπροσώπων ισχυρών ιμπεριαλιστικών και μονοπωλιακών συμφερόντων.
Αναμφισβήτητα στις εξελίξεις θα βαρύνουν οι επιδόσεις της
τουρκικής καπιταλιστικής οικονομίας, που παραμένουν αναιμικές. Μάλιστα, το ΔΝΤ
στη νέα του έκθεση αναθεώρησε τις προβλέψεις για την ανάπτυξη στην Τουρκία το
2017 από 2,9% στο 2,5%, εκτιμώντας ότι η τουρκική οικονομία «επισκιάζεται
από την υψηλή πολιτική αβεβαιότητα και τις ανησυχίες για την ασφάλεια, αλλά και
την αυξανόμενη επιβάρυνση του χρέους από την υποτίμηση της τουρκικής λίρας».
Αλλωστε, συχνά είναι τα δημοσιεύματα για την πτώση των εξαγωγών σε αρκετούς
κλάδους, τον περιορισμό της τουριστικής κίνησης, αλλά και την αύξηση της
ανεργίας.
Την ίδια στιγμή, αρκετοί υποστηρίζουν ότι το αποτέλεσμα του
δημοψηφίσματος ίσως επιταχύνει πολιτικές διεργασίες, όπως π.χ. μια προσέγγιση
τμημάτων του CHP και του HDP, με δεδομένες και αναλύσεις για «ανεπάρκειες» που
ακόμα χαρακτηρίζουν την αντιπολίτευση στην Τουρκία. Για παράδειγμα, μεσοβδόμαδα
η ισπανική «Ελ Παΐς» φιλοξενούσε άρθρο για την «εγγενή αδυναμία της τουρκικής
αντιπολίτευσης» να συνθέσει ένα «αποφασιστικό μέτωπο ενάντια στην απολυταρχία
του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν».
Από την άλλη πλευρά, νέα ρήγματα αναμένεται να εκδηλωθούν
ειδικά στο εθνικιστικό ΜΗΡ, μετά την ανοιχτή διαφοροποίηση μεγάλης μερίδας του
που στήριξε το «Οχι» σε αντίθεση με τη γραμμή της ηγεσίας Μπαχτσελί. Σύμφωνα με
έρευνα που έγινε μετά το δημοψήφισμα, πάνω από το 70% των ψηφοφόρων του MHΡ
ψήφισε «Οχι», ενώ αρκετοί εκτιμούν ότι σημαντικά πρώην στελέχη του κόμματος
ετοιμάζονται για ίδρυση νέου κεντροδεξιού σχήματος. Αλλά και στο ΑΚΡ, τα
κομματικά όργανα εξετάζουν τις μεγάλες απώλειες που υπήρξαν ακόμα και σε
προπύργια του κόμματος, όπως η Αγκυρα και η Κωνσταντινούπολη. Ισως όχι τυχαία,
η φιλοκυβερνητική «Σαμπάχ» τόνιζε την Πέμπτη ότι «το ΑΚΡ χρειάζεται νέο
πολιτικό λόγο, φρέσκια διάθεση, ανανεωμένα στελέχη και έναν νέο τύπο
οργάνωσης».
Από την άλλη μεριά, ορισμένα άρθρα ξεχώρισαν και στοιχεία
όπως τα υψηλά ποσοστά που το «Ναι» πήρε σε περιοχές με πολλούς Κούρδους, που -
σε ορισμένες περιπτώσεις - ήταν υψηλότερα 10% - 20% σε σύγκριση με τα ποσοστά
του AKP στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Εξάλλου, η σχέση της τουρκικής
ηγεσίας με το λεγόμενο «κουρδικό στοιχείο» (που βέβαια δεν είναι ένα ομοιόμορφο
πράγμα αλλά έχει μεγάλη ταξική διαστρωμάτωση) θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα
για συνολικότερες επιδιώξεις, με δεδομένη και την αναβάθμιση των Κούρδων που
επιδιώκουν σημαντικά ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, κρίσιμος είναι ο ρόλος και η
ευθύνη του Κομμουνιστικού Κόμματος Τουρκίας (ΤΚΡ) που με ανακοίνωσή του
κάλεσε «το λαό να βρίσκεται σε επιφυλακή, να μην αποδεχτεί τετελεσμένα γεγονότα
και να οργανώσει την πάλη του παντού».
Αγωνία Αθήνας για το
«γεωπολιτικό κενό»
Τις εξελίξεις στην Τουρκία παρακολουθούν στενά και τα αστικά
επιτελεία στην Ελλάδα, με δεδομένη και την όξυνση του ανταγωνισμού μεταξύ
ελληνικού και τουρκικού κεφαλαίου για τη γεωστρατηγική τους αναβάθμιση στην
περιοχή. Από τις πιο χαρακτηριστικές ήταν οι επισημάνσεις του εκπροσώπου της ΝΔ
ότι αν η Τουρκία δεν ανταποκριθεί θετικά στις προκλήσεις είναι «ευκαιρία για
την Ελλάδα να καλύψει το γεωπολιτικό κενό που θα αφήσει στην κρίσιμη περιοχή
της Ανατολικής Μεσογείου» και να αναβαθμίσει «τη γεωστρατηγική της αξία». Από
την άλλη πλευρά, συστήνεται καρτερικότητα και προσεκτικές εκτιμήσεις, με την
«Καθημερινή» π.χ. να σημειώνει ότι η Ελλάδα «δεν έχει κανένα λόγο όμως να είναι
στην πρώτη γραμμή των επικρίσεων, καθώς οι συνέπειες των ευρωτουρκικών εντάσεων
γίνονται συνήθως πολύ περισσότερο αισθητές στην Ελλάδα παρά σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες».
Μέσα σε αυτά τα δεδομένα, χρειάζεται να δυναμώσει η λαϊκή
επαγρύπνηση, να συνειδητοποιηθεί ότι η επιθετικότητα της καπιταλιστικής
Τουρκίας δεν είναι ζήτημα του ενός ή του άλλου ηγέτη, αλλά δυναμώνει στο
πλαίσιο της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών συνολικά στην περιοχή
μας. Οπως χρειάζεται να συνειδητοποιηθούν και οι κίνδυνοι που μεγαλώνουν για
τον λαό μας, εξαιτίας της πολιτικής που υπηρετεί και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ,
εμπλέκοντας βαθύτερα τη χώρα μας στους σχεδιασμούς ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ, γενικά
στους ανταγωνισμούς και τις επεμβάσεις των ιμπεριαλιστών. Στο χέρι του
ελληνικού αλλά και του τουρκικού λαού είναι να αποκρούσουν την επίθεση που
δέχονται, μέσα από την οργάνωσή τους ενάντια στις αστικές τάξεις των χωρών τους
και την πολιτική που τις υπηρετεί, συντονίζοντας τους αγώνες τους ενάντια σε
όσους θέλουν να τους εγκλωβίσουν σε «κόντρες» ξένες και αντίθετες με τις δικές
τους ανάγκες, από τις οποίες κερδισμένη θα βγει η μία ή η άλλη μερίδα του
κεφαλαίου.
Α. Μ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου