Οι βασικές αντεργατικές κατευθύνσεις, που συνδιαμορφώνουν
και υλοποιούν οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ, απασχόλησαν τη σύνοδο
του Συμβουλίου υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε στις 3
Μάρτη.
Βάση των εργασιών αποτέλεσε η Κοινή Εκθεση για την
Απασχόληση 2017, η οποία υιοθετήθηκε πλήρως από το Συμβούλιο. Τόσο η έκθεση όσο
και τα άλλα σχετικά κείμενα που την συνόδευσαν, περιγράφουν και προτείνουν την
παραπέρα ένταση της «ευέλικτης» εργασίας, των αντιασφαλιστικών μεταρρυθμίσεων,
την παραπέρα σύνδεση μισθού - παραγωγικότητας κ.ά., ενώ υπογραμμίζουν τη
σημασία του «κοινωνικού διαλόγου» για το πέρασμα αυτών των αντεργατικών
πολιτικών.
Την υπογραφή για λογαριασμό της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -
ΑΝΕΛ σε όλους αυτούς τους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς έβαλε ο υφυπουργός
Εργασίας, Α. Πετρόπουλος, ο οποίος την εκπροσώπησε στη σύνοδο.
«Γενική προσπάθεια
για μεγαλύτερη ευελιξία»...
Η όποια συζήτηση για την αγορά εργασίας θεωρεί δεδομένη την ακόμα
μεγαλύτερη γενίκευση της «ευελιξίας», σύμφωνα με τις αξιώσεις των
ευρωπαϊκών μονοπωλίων.
Χαρακτηριστικά επισημαίνεται: «Οι μεταβαλλόμενες
προσεγγίσεις της εργασίας, με περισσότερες συμβάσεις ορισμένου χρόνου, άτυπες
συμβάσεις και υπεργολαβίες, στο πλαίσιο μιας γενικής προσπάθειας για
μεγαλύτερη ευελιξία, θέτουν νέες προκλήσεις στους τομείς της Κοινωνικής
Ασφάλισης και της φορολογίας. Το διακύβευμα είναι να εξασφαλιστεί ότι η
μεγαλύτερη ευελιξία των συμβάσεων και οι άτυπες συμβάσεις δεν θα συνεπάγονται λιγότερη
ασφάλεια και χαμηλότερες επενδύσεις στις δεξιότητες, ώστε να μη σημειωθεί
πτώση της ανταγωνιστικότητας σε μεσοπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα».
Μέσα σε λίγες λέξεις περιγράφεται η εργασιακή ζούγκλα, η προσωρινή και η
«άτυπη» απασχόληση, ενώ αναδεικνύεται ανάγλυφα ότι μόνη έγνοια της
λυκοσυμμαχίας είναι ο ανταγωνισμός με τα μονοπώλια άλλων ιμπεριαλιστικών
κέντρων.
Το ζήτημα για την ΕΕ είναι πώς θα πάρει μέτρα για να την
ενισχύσει και γι' αυτό σημειώνει:
«Οι μεταρρυθμίσεις που προωθούν ευέλικτες αγορές
εργασίας χωρίς αποκλεισμούς πρέπει να συνεχιστούν», σημειώνεται εξίσου
χαρακτηριστικά, αφού το κεφάλαιο θέλει να αντλεί εργατικό δυναμικό σε όποιο
χρόνο και τόπο θέλει, για όση διάρκεια το έχει ανάγκη και να το αμείβει με
ψίχουλα. Αυτή είναι η αλήθεια, όσο και αν τα κείμενα της ΕΕ επιχειρούν να την
κουκουλώσουν με προσχηματικές αναφορές περί «καταπολέμησης του αποκλεισμού από
την απασχόληση», «συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής» κ.ά.
Στην κατεύθυνση αυτή προτείνεται στα κράτη - μέλη «να
δώσουν κίνητρα στις εταιρείες (...) για την εφαρμογή ευέλικτων διευθετήσεων
εργασίας και φιλικών προς την οικογένεια μέτρων στον χώρο εργασίας,
αξιοποιώντας πλήρως τις δυνατότητες για ευέλικτη και αυτόνομη εργασία
("smart working" ή "έξυπνη εργασία")». Ακόμα, να
ληφθούν μέτρα που προωθούν «ευέλικτες και "έξυπνες" διευθετήσεις
εργασίας για γυναίκες και άνδρες», όπου ως «έξυπνες» διευθετήσεις εννοούν «τη
χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία (για παράδειγμα, τηλεργασία
και ελαστικό ωράριο εργασίας)».
«Δεξιότητες» για τις
ανάγκες της «ευελιξίας»
Μέρος της προώθησης των ελαστικών μορφών είναι η
αντιστοίχιση της διά βίου κατάρτισης σε αυτές.
Σημειώνουν μεταξύ άλλων: «Οι εύρυθμες και ευέλικτες
αγορές εργασίας χρειάζονται δεξιότητες οι οποίες όχι μόνον αντιστοιχούν
στην τρέχουσα ζήτηση εργασίας, αλλά και παρέχουν δυνατότητες περαιτέρω εξέλιξης».
Στόχος είναι η προσαρμογή του εργατικού δυναμικού σε μια κατάσταση διαρκούς
αλλαγής αντικειμένων και κλάδων, με γνώμονα τις εκάστοτε ανάγκες του κεφαλαίου.
Ζητάνε ακόμα τη διευκόλυνση της πρόσβασης γυναικών και
ανδρών «σε εύχρηστες, οικονομικά προσιτές και ποιοτικές επίσημες υπηρεσίες
φροντίδας για παιδιά και άλλα εξαρτώμενα άτομα (συμπεριλαμβανομένης της
προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας)». Επιβεβαιώνεται δηλαδή ότι ακόμα
και αυτές οι στοιχειώδεις υπηρεσίες δεν θα προσφέρονται δωρεάν, αλλά οι ίδιοι
οι εργαζόμενοι θα καλούνται να πληρώνουν το... «οικονομικά προσιτό» κόστος,
προκειμένου να μπορούν να δουλέψουν.
«Ενεργητικές
πολιτικές απασχόλησης»
Στα αντεργατικά μέτρα έρχονται να προστεθούν και οι
λεγόμενες «ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης», μέσα από τις οποίες
προωθείται πολύμορφα η παραπέρα ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου, στο όνομα της
«δημιουργίας θέσεων εργασίας».
Οπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην Εκθεση, στο πλαίσιο της
πολιτικής αυτής «αρκετά κράτη - μέλη προσέφυγαν σε επιδοτήσεις της
απασχόλησης προκειμένου να στηρίξουν την απασχόληση και τη δημιουργία θέσεων
εργασίας (...) Συχνά περιλαμβάνουν την παροχή οικονομικών κινήτρων (ή
επιστροφές φόρου / εισφορών Κοινωνικής Ασφάλισης) στους εργοδότες για την
πρόσληψη εργαζομένων που εμπίπτουν στις στοχευόμενες κατηγορίες». Ακόμα σε
ορισμένα κράτη - μέλη μειώθηκαν οι εργοδοτικές εισφορές ή και μεταφέρθηκαν
ολόκληρες στους ίδιους τους εργαζόμενους, όπως στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στη
Φινλανδία.
Μισθοί και
συνταξιοδοτικά συστήματα
Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά στην τάση των τελευταίων
ετών, σύμφωνα με την οποία «αρκετά κράτη - μέλη εκσυγχρονίζουν τα συστήματα
καθορισμού των μισθών τους, με σκοπό οι μισθοί να ανταποκρίνονται στις
εξελίξεις της παραγωγικότητας». Μάλιστα δίνεται το παράδειγμα
της Φινλανδίας, όπου οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις μπορούν να περιλαμβάνουν «ρήτρα
κρίσης», βάσει της οποίας θα προσδιορίζεται το πότε είναι δυνατόν να
υπάρχουν παρεκκλίσεις από τις συλλογικές συμβάσεις σε θέματα όπως οι μισθοί και
τα ωράρια.
Η σύνδεση του μισθού με την παραγωγικότητα διαμορφώνει το
μισθό όχι με βάση τις ανάγκες των εργαζομένων, αλλά με κριτήριο την κερδοφορία
του κεφαλαίου. Υπηρετεί την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των
κεφαλαιοκρατών, στη συγκεκριμένη περίπτωση των ευρωπαϊκών μονοπωλίων έναντι των
ανταγωνιστών τους.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο κινείται και για τέτοιου είδους
συλλογικές συμβάσεις μιλάει στην πραγματικότητα και η ελληνική κυβέρνηση όταν
κάνει λόγο για «την αναγκαιότητα της επαναφοράς του πλαισίου των συλλογικών
διαπραγματεύσεων και της ύπαρξης ισχυρών Συλλογικών Συμβάσεων», όπως
πρόσφατα δήλωσε η υπουργός Εργασίας, Εφη Αχτσιόγλου.
Αξίζει να θυμίσουμε τι λέει για το ζήτημα αυτό η Εκθεση των
Πέντε Προέδρων της ΕΕ (Κομισιόν, ΕΚΤ, Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωκοινοβούλιο και
Eurogroup), η οποία συντάχθηκε τον Ιούνη του 2015: «Χρειάζονται βελτιώσεις
στον ευρύτερο και ολοένα κεντρικό τομέα της "ανταγωνιστικότητας"
(...) Συνιστάται η δημιουργία από κάθε κράτος - μέλος της ζώνης του ευρώ ενός
εθνικού φορέα (...) Οι εν λόγω αρχές ανταγωνιστικότητας (...) των οποίων η
αποστολή έγκειται στην αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο η εξέλιξη των μισθών
συμβαδίζει με την παραγωγικότητα μέσω της σύγκρισης με τις εξελίξεις στις άλλες
χώρες της ζώνης του ευρώ και στους κυριότερους συγκρίσιμους εμπορικούς εταίρους».
Ανάλογες μεταρρυθμίσεις επιδιώκουν και στα συνταξιοδοτικά
συστήματα. Σημειώνουν ότι οι μέχρι σήμερα μεταρρυθμίσεις έχουν «επίκεντρο
την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης» και συνεχίζουν σε αυτή την
κατεύθυνση, καθώς τα κράτη - μέλη «εξακολουθούν να βελτιώνουν τη
βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων τους, για παράδειγμα μέσω της
αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης και του περιορισμού της
πρόσβασης στην πρόωρη συνταξιοδότηση». Μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας το
επιχείρημα ότι εργαζόμενοι που έχουν διανύσει περιόδους ανεργίας, προσωρινής ή
μερικής απασχόλησης δεν εξασφαλίζουν τους όρους για επαρκείς συντάξεις αλλά και
ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα θα πρέπει να είναι βιώσιμα, τονίζουν ότι «οι
άνδρες και οι γυναίκες θα πρέπει να ενθαρρύνονται να εργάζονται για μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα».
Το μέγεθος των αντιασφαλιστικών μέτρων που έχουν ληφθεί
μέχρι τώρα, όπως και η γενικευμένη προώθησή τους σε όλη την ΕΕ, αναδεικνύεται
και από τη διαπίστωση πως «σύμφωνα με τις προβλέψεις του 2015 για τις
δαπάνες, αναμενόταν για πρώτη φορά μακροπρόθεσμη μείωση των συνταξιοδοτικών
δαπανών στα περισσότερα κράτη - μέλη (κατά 0,2 εκατοστιαία σημεία του ΑΕΠ
κατά μέσο όρο μεταξύ 2013 και 2060)».
Ενα ακόμα θέμα που συζητήθηκε στο Συμβούλιο είναι ο
συντονισμός των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης, με την επισήμανση ότι «η
ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των εργαζομένων δεν θα ήταν δυνατή χωρίς
ενωσιακούς κανόνες για τον συντονισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης». Το
ενδιαφέρον της ΕΕ για την ελεύθερη κυκλοφορία των «πολιτών» είναι η ελεύθερη
κίνηση του εμπορεύματος που λέγεται εργατική δύναμη, ανάλογα με τις ανάγκες του
κεφαλαίου.
Από όλες τις παραπάνω αντεργατικές κατευθύνσεις που προσυπέγραψε,
στο ενημερωτικό δελτίο Τύπου που έβγαλε για τη συζήτηση που έγινε στο Συμβούλιο
ο υφυπουργός Εργασίας, Α. Πετρόπουλος, αναφέρθηκε μόνο στο συντονισμό
των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης, με τρόπο που να συσκοτίζει ακόμα και αυτό
το θέμα...
«Κοινωνικός διάλογος»
για την «οικειοποίηση» των αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων
Με δεδομένο τον βαθιά αντεργατικό χαρακτήρα των προωθούμενων
μέτρων, η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της προσπαθούν να προλάβουν
εργατικές - λαϊκές αντιδράσεις, χρησιμοποιώντας το όπλο του «κοινωνικού
διαλόγου», υπολογίζοντας τη στήριξη που τους παρέχουν οι δυνάμεις του
κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού.
Γι' αυτό και στα προαναφερόμενα κείμενα τονίζεται πως «ο
κοινωνικός διάλογος αποτελεί βασικό στοιχείο των επιτυχημένων οικονομικών και
κοινωνικών μεταρρυθμίσεων» και πως «ο αποτελεσματικός κοινωνικός
διάλογος (...) είναι ζωτικής σημασίας για να αυξηθεί η οικειοποίηση των
μεταρρυθμίσεων, να αξιολογηθούν προσεκτικά οι επιπτώσεις τους στις διάφορες
ομάδες του πληθυσμού και να εξασφαλισθεί η αποτελεσματική εφαρμογή τους».
Πέντε μέρες μετά το Συμβούλιο πραγματοποιήθηκε η λεγόμενη «Τριμερής
Κοινωνική Σύνοδος». Σε αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι της ΕΕ, εργοδοτικές
οργανώσεις και η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων (ETUC), το
μακρύ χέρι των κεφαλαιοκρατών στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, μέλη της
οποίας είναι η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ.
Από τα βασικά θέματα της συνάντησης ήταν το «πώς οι
μισθοί θα προωθήσουν την απασχόληση». Αποκωδικοποιώντας την
ευρωενωσιακή γλώσσα, αυτό σημαίνει το πώς θα μειωθεί παραπέρα η τιμή της
εργατικής δύναμης ώστε να στηριχθεί ακόμα περισσότερο η κερδοφορία και η
ανταγωνιστικότητα των κεφαλαιοκρατών. Η ουσία της συζήτησης, σύμφωνα και με τις
γενικότερες κατευθύνσεις που έχουν συνδιαμορφωθεί σε επίπεδο ΕΕ, είναι ότι οι
μισθοί πρέπει να συνδέονται με την παραγωγικότητα.
Μια δεύτερη σημαντική πτυχή της τριμερούς συνάντησης ήταν η συμφωνία
που υπέγραψε η ETUC με τις εργοδοτικές οργανώσεις για «Ενεργό γήρανση και τη
διαγενεακή προσέγγιση». Το νόημα της συμφωνίας είναι η λήψη μέτρων που
θα διευκολύνουν «εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας να συμμετάσχουν ενεργά και
να παραμείνουν στην αγορά εργασίας μέχρι τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης»
και τη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών γενεών εργαζομένων. Η συμφωνία
συνάδει με τις αντιασφαλιστικές πολιτικές αύξησης των ορίων ηλικίας
συνταξιοδότησης και αποτελεί μέρος των προσπαθειών των κεφαλαιοκρατών να
απαντήσουν στο ερώτημα πώς θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν πιο αποτελεσματικά το
μεγάλο σε ηλικία εργατικό δυναμικό, πώς θα μεταφερθεί η συσσωρευμένη εργασιακή
εμπειρία του σε νεότερους εργαζόμενους, έχοντας συνείδηση των αντικειμενικών
δυσκολιών που δημιουργούν η ηλικία και η συσσωρευμένη χρόνια επιβάρυνση στην
υγεία.
Ολα τα παραπάνω αποτελούν βασικές πτυχές του περιβόητου
«ευρωπαϊκού κεκτημένου» και της «κανονικότητας» που υπερασπίζεται η κυβέρνηση.
Στα πλαίσια αυτού ακριβώς του «ευρωπαϊκού κεκτημένου» ετοιμάζεται μαζί με τους
«εταίρους» της να προωθήσει τα νέα αντεργατικά μέτρα που έχει ανάγκη το κεφάλαιο,
γεγονός που πρέπει να σημάνει εργατικό - λαϊκό συναγερμό, αλλά και να
αποτελέσει πολύτιμο εφόδιο για την πλατιά αποκάλυψη του ταξικού χαρακτήρα της
αντιλαϊκής επίθεσης.
Χ. Μ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου