ΣΥΡΙΑ: Ανασχεδιασμοί συμμαχιών και κόντρες με φόντο παζάρια και μάχες

Στην πρώτη γραμμή ενημέρωσης των δημοσιογράφων στη Μόσχα από τον Ρώσο υποστράτηγο Σ. Ραντσκόι είναι οι επιχειρήσεις στο Χαλέπι

Πηγή: rizospastis.gr

Σημαντικές εξελίξεις διαδραματίζονται τα τελευταία 24ωρα στα πεδία της διπλωματίας και των πολεμικών συγκρούσεων της Συρίας. Οι προσπάθειες αναθέρμανσης των τουρκο-ρωσικών σχέσεων που εγκαινιάστηκαν με την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου, Ρ. Τ. Ερντογάν, στη Μόσχα και τη συνάντησή του με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν στις 9/8 φάνηκαν να δρομολογούν ορισμένες αλλαγές. Οι δύο ηγέτες, μετά από μήνες ψυχρών σχέσεων λόγω της κατάρριψης του ρωσικού αεροσκάφους, σήμερα εμφανίζονται πρόθυμοι για συνεργασία σε μια πλειάδα ζητημάτων, μεταξύ αυτών και στη Συρία. Ηδη, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ανήγγειλε μεσοβδόμαδα τη συμφωνία των δύο πλευρών για τη δημιουργία ενός ρωσο-τουρκικού «μηχανισμού» συντονισμού των προσπαθειών αμφοτέρων κατά των τζιχαντιστών του «Ισλαμικού Κράτους» (ΙΚ) στη Συρία, ο οποίος θα λειτουργήσει σε τρεις άξονες με τη συμμετοχή στρατιωτικών αξιωματούχων, αξιωματούχων από τις υπηρεσίες ασφαλείας και ανώτερους διπλωμάτες. Την περασμένη Πέμπτη, μάλιστα, είχε προγραμματιστεί η πραγματοποίηση της πρώτης συνάντησης Ρώσων και Τούρκων υψηλόβαθμων αξιωματούχων με σκοπό τη συγκρότηση αυτού του μηχανισμού στην Αγ. Πετρούπολη.

Προσπάθεια προσέγγισης θέσεων

Ο Τσαβούσογλου, μιλώντας την Πέμπτη στο τουρκικό δίκτυο NTV, αναφερόμενος στη Συρία εκτίμησε ότι η εκεί κατάσταση «επιδεινώνεται μέρα με τη μέρα», σημειώνοντας ότι «η συνεργασία ανάμεσα σε Ρωσία και Τουρκία σε πολιτική, στρατό και μυστικές υπηρεσίες θα ανοίξει το δρόμο ώστε να θέσει τις σχέσεις μας σε στέρεο έδαφος βοηθώντας στην επίλυση των προβλημάτων στη Συρία».

Υπαινίχθηκε στη συνέχεια ένα «μικρό παραθυράκι» για την πιθανή συμμετοχή όχι του ίδιου του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ, αλλά ίσως εκπροσώπων του, σε μία μελλοντική κυβέρνηση «πολιτικής μετάβασης», τονίζοντας ότι ηΑγκυρα συμφωνεί με τη Μόσχα πως «η επόμενη συριακή κυβέρνηση θα πρέπει να μην αποκλείει κανέναν και να τους καλύπτει όλους. Θα πρέπει να είναι κοσμική και θα πρέπει υπό μία τέτοια κυβέρνηση όλοι να μπορούν να ζουν ελεύθερα, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους».

Υποστήριξε πως η Τουρκία και η Ρωσία θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε κοινές επιχειρήσεις κατά του ΙΚ στη Συρία, αφού «καλούμε πάντα τη Ρωσία να πραγματοποιήσουμε επιχειρήσεις κατά του ΝΤΑΕΣ (των τζιχαντιστών του ΙΚ) μαζί». Στη συνέχεια, όμως, προέβη σε «διευκρινιστικές» δηλώσεις, σημειώνοντας πως δεν εννοούσε κοινές αεροπορικές επιχειρήσεις Ρώσων και Τούρκων πιλότων κατά του ΙΚ στη Συρία, αλλά πως η Αγκυρα επιθυμεί «μεγαλύτερη συνεργασία με τη Μόσχα και όχι κοινές επιδρομές». Πρόσθεσε πως η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, που αναζητά «συντονισμό στις επιχειρήσεις κατά του ΙΚ με τη Ρωσία» και ότι «αυτό δεν σημαίνει πως τουρκικά και ρωσικά τζετ θα πετάξουν μαζί».

Βεβαίως, οι αλλαγές αυτές δεν είναι βέβαιο πως θα υλοποιηθούν μέχρι κεραίας ή πως οι διαφαινόμενοι σχεδιασμοί δεν θα συναντήσουν εμπόδια, μεταξύ άλλων, και λόγω των γνωστών διαφορών συμφερόντων που υπάρχουν, σε πολλά ζητήματα, ανάμεσα σε τουρκικά και ρωσικά μονοπώλια στο έδαφος της Συρίας. Οι κόντρες εκφράζονται σαν αντιθέσεις των δύο πλευρών ενίοτε πάνω στο πρόσωπο του Σύρου Προέδρου, Μπασάρ Ασαντ (που, ας μην ξεχνάμε, ήταν και πρώην στενός σύμμαχος του Ερντογάν, ώσπου τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίστηκε «πολέμιος») ή στο ζήτημα των Κούρδων (εντός και εκτός Συρίας...), με γνωστή τη θέση των Ρώσων πως οι κουρδικές δυνάμεις θα πρέπει να έχουν λόγο και ρόλο στις μελλοντικές εξελίξεις της Συρίας, να εκπροσωπούνται ως εκ τούτου στις μελλοντικές ενδοσυριακές διαπραγματεύσεις και να συμμετέχουν στη λεγόμενη «πολιτική μετάβαση» κ.λπ.

Βέβαια, οφείλει κανείς να παρατηρήσει ότι την περίοδο που οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις περνούν σε φάση αναθέρμανσης και στο ζήτημα της Συρίας, οι σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ φαίνεται να εισέρχονται σε ένα στάδιο «ψύχρανσης». Οι αμερικανικές δραστηριότητες στη βάση του Ιντσιρλίκ, από την οποία απογειώνονταν αεροσκάφη που συμμετείχαν στους βομβαρδισμούς κατά των τζιχαντιστών σε Συρία και Ιράκ, φέρεται πως έχουν περιοριστεί σε μείζονα βαθμό, πράγμα άλλωστε που φαίνεται από την ανάπτυξη περισσότερων αμερικανικών πλοίων στην Α. Μεσόγειο... Η αύξηση της απόστασης ανάμεσα σε δύο στενούς συμμάχους, όπως οι ΗΠΑ και η Τουρκία, μεταξύ διαφόρων λόγων οφείλεται και στο κουρδικό ζήτημα, το οποίο η αμερικανική ηγεσία φαίνεται πως προωθεί σταθερά στη σκακιέρα, στηρίζοντας ενεργά π.χ. τους Κούρδους σε Συρία και Ιράκ, απέναντι στους τζιχαντιστές. Οχι βεβαίως από συμπόνια των ΗΠΑ για τον κουρδικό λαό, αλλά ως μέσο για την προώθηση αμερικανικών μονοπωλιακών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή. Αυτά τα συμφέροντα (θεωρεί ένα μέρος της αμερικανικής αστικής τάξης) θα μπορούσαν να προωθηθούν, ενδεχομένως, στην παρούσα φάση με ένα γενικότερο ανακάτεμα της γεωπολιτικής «τράπουλας»...

«Κλειδί» οι μάχες στο Χαλέπι

Είναι χαρακτηριστικό ότι παράλληλα φαίνεται να αυξάνεται και η απόσταση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία, παρά την (προ μερικών βδομάδων) πρόταση του Προέδρου Ομπάμα στον Πρόεδρο Πούτιν για συντονισμό των αεροπορικών επιδρομών κατά των τζιχαντιστών στη Συρία υπό κάποιες προϋποθέσεις. Για το σκοπό αυτό, άλλωστε, είχε πάει στα μέσα Ιούλη ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Τζον Κέρι, στη Μόσχα και είχε μεταφέρει στον Πρόεδρο Πούτιν τη συγκεκριμένη πρόταση. Για το λόγο αυτό, πραγματοποιήθηκαν στη συνέχεια απανωτές συναντήσεις ανώτερων διπλωματικών και στρατιωτικών αξιωματούχων από ΗΠΑ και Ρωσία στη Γενεύη της Ελβετίας. Υποτίθεται επίσης, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Ουάσιγκτον Ποστ» στις 10 Αυγούστου, πως έχει ήδη συγκροτηθεί ρωσο-αμερικανική «Ομάδα Κοινής Εφαρμογής Σχεδίου Συνεργασίας» από ανώτατους Αμερικανούς και Ρώσους στρατιωτικούς και ανθρώπους των μυστικών υπηρεσιών.

Καμία φορά, ωστόσο, οι σχεδιασμοί επί χάρτου μπορεί να ξεπεραστούν από τα γεγονότα στο έδαφος, ιδιαίτερα όταν εκεί διαδραματίζονται σκληρές πολεμικές συγκρούσεις. Η «Ουάσιγκτον Ποστ», δημοσιεύοντας την Πέμπτη άρθρο με τον τίτλο «Η Μάχη για το Χαλέπι ίσως είναι η κρισιμότερη του συριακού εμφυλίου πολέμου», θεωρεί πως τα σχέδια Αμερικανών και Ρώσων για συνεργασία και συντονισμό των επιχειρήσεών τους κατά των τζιχαντιστών στη Συρία «έχουν ξεπεραστεί από τις εξελίξεις στα πεδία των συγκρούσεων». Επισημαίνει μεταξύ των κομβικών γεγονότων του τελευταίου 15ήμερου α) την ανάκτηση όλων των εδαφών πέριξ του Χαλεπίου από το συριακό στρατό (στις 28/7), παίρνοντας εδάφη τζιχαντιστών του «Jabhat Fateh al Sham» («Μέτωπο για την Κατάκτηση της Συρίας» πρώην «Μέτωπο Νούσρα»), κλείνοντας την οδική αρτηρία Καστέλο, που ήταν ο τελευταίος δίαυλος ανεφοδιασμού των αντικαθεστωτικων και των τζιχαντιστών από την Τουρκία. Ωστόσο, στις 6/8 οι τζιχαντιστές έσπασαν τον κλοιό του συριακού στρατού και πήραν νοτιοδυτικά εδάφη του Χαλεπίου, επιδιώκοντας λυσσαλέα να ξανανοίξουν έναν διάδρομο ανεφοδιασμού στις νότιες περιοχές. Ο στόχος αυτός έως το τέλος της βδομάδας δεν είχε επιτευχθεί, με τις πληροφορίες διεθνών δικτύων να μεταδίδουν την κλιμάκωση των επιχειρήσεων του συριακού στρατού και της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας σε στρατηγικές περιοχές του Χαλεπίου αλλά και αλλού στη Βόρεια Συρία.

Οι επιχειρήσεις ρωσικών και συριακών στρατιωτικών δυνάμεων στο Χαλέπι φαίνεται πως έχουν ορθώσει εμπόδια στη τελευταία προσπάθεια ρωσο-αμερικανικής συνεργασίας, με την «Ουάσιγκτον Ποστ» να σημειώνει πως η κατάσταση έχει επιδεινωθεί τόσο ώστε οι διαδικασίες που ξεκίνησαν από την κυβέρνηση Ομπάμα για συνεργασία με τη Ρωσία στη Συρία μπήκαν στο «πίσω συρτάρι». Οι ΗΠΑ φέρεται πως πιέζουν πλέον τη Μόσχα να ξανανοίξει στο Χαλέπι το δίαυλο ανεφοδιασμού των αντικαθεστωτικών (και μαζί και των τζιχαντιστών...) από την Τουρκία!

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Ρώσος πρέσβης στον ΟΗΕ, Βιτάλι Τσούρκιν, επιβεβαίωσε αυτές τις «διαπραγματεύσεις» σε κεκλεισμένη των θυρών συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ την Τρίτη που έγινε αποκλειστικά για το Χαλέπι. Ο Τσούρκιν παραδέχθηκε πως «παραμένουν συγκεκριμένα προβλήματα» συμπεριλαμβανομένης και της ρωσικής επιμονής να μην επιτραπεί σε καμία περίπτωση ο ανεφοδιασμός των αντικαθεστωτικών (είτε «μετριοπαθών», είτε τζιχαντιστών...). Στα παζάρια αυτά παίζει ρόλο και ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Συρία, Στάφαν ντε Μιστούρα, και ο βοηθός του Γιαν Εγκελαντ που χρησιμοποιούν ως πρόσχημα την ούτως ή άλλως δεινή κατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων αμάχων, προκειμένου να πιέσουν για 48ωρη παύση των εχθροπραξιών σε εβδομαδιαία βάση, απορρίπτοντας στην ουσία την πρότερη πρόταση των Ρώσων για τρίωρη καθημερινή εκεχειρία σε συγκεκριμένη περιοχή του Χαλεπίου για τον ανεφοδιασμό των αμάχων.

Μέσα σε όλα αυτά προκαλούν επιπρόσθετο ενδιαφέρον οι πληροφορίες ρωσικών και κινέζικων ΜΜΕ πως οι Ρώσοι σχεδιάζουν να κάνουν μόνιμη την αεροπορική βάση Χμέιμιμ στη Λαττάκεια της Συρίας και να τη διευρύνουνκατασκευάζοντας στρατιωτικό νοσοκομείο, νέες αποθήκες όπλων, νέους διαδρόμους προσγείωσης ακόμη μεγαλύτερων μεταγωγικών αεροσκαφών!

Κάτω από τη σκόνη που προκαλούν οι βόμβες και οι εντεινόμενες μάχες στο Χαλέπι, φαίνεται πως θάφτηκε η πρόσφατη πρόταση Ντε Μιστούρα για επανάληψη των ενδοσυριακών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων στο τέλος του μήνα στη Γενεύη. Ωστόσο, μέσα στην αντιφατικότητα των εξελίξεων και στη ρευστότητα των συμμαχιών που παρατηρούνται με επίκεντρο τη Συρία δεν θα πρέπει κανείς να αποκλείει τίποτε... Οπως το ενδεχόμενο μεγαλύτερης κλιμάκωσης των συγκρούσεων και παράλληλης διαπραγμάτευσης...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

10:43 π.μ.