Κύκλοι κρίσης

Πηγή: eksegersi.gr

Οταν τον Οκτώβρη του 2009 διεκδικούσε και έπαιρνε για λογαριασμό της Βραζιλίας τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016, ο Λουίς Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα δε φανταζόταν ότι ο ίδιος και η διάδοχός του Ντίλμα Βάνα Ρούσεφ θα ήταν οι μεγάλοι απόντες από την τελετή έναρξης των αγώνων και όλες τις φιέστες στις οποίες συμμετέχει το διεθνές τζετ σετ (συμπεριλαμβανομένων ακόμα και αρχηγών κρατών). Και όχι μόνο θα είναι απόντες, αλλά θα βλέπουν την αντιπολίτευση να διοργανώνει σε όλη τη χώρα διαδηλώσεις με τους διαδηλωτές να σείουν βραζιλιάνικες σημαίες, να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο και να φωνάζουν «έξω η Ρούσεφ - στη φυλακή ο Λούλα».

Οργανώνονται, βέβαια, και διαδηλώσεις υπεράσπισης της Ρούσεφ, του Λούλα και του Κόμματος των Εργατών, που καταγγέλλουν πραξικόπημα, μολονότι οι διοργανωτές τους γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτή τη φορά δε χρειάστηκε να αναλάβει ο στρατός. Ολα έγιναν με κανονικότατες κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Οι κυβερνητικοί σύμμαχοι εγκατέλειψαν τη Ρούσεφ και τον Λούλα και πήραν αυτοί τα κυβερνητικά ηνία. Χωρίς ίχνος παρατυπίας.

Η Βραζιλία είναι μια διχασμένη χώρα, γράφουν οι παπαρολόγοι του αστικού Τύπου, που αρέσκονται σε κάτι τέτοια. Δεν εννοούν, βέβαια, τον ταξικό διχασμό, που πάντοτε ήταν έντονος στη «χώρα της σάμπας και του καφέ», όπως αποκαλούν τη Βραζιλία. Εννοούν το διχασμό ανάμεσα στις εξουσιαστικές πολιτικές φατρίες, τον οποίο όμως αδυνατούν (ή δε θέλουν) να ερμηνεύσουν. Το σκάνδαλο Petrobras δεν είναι καινούργιο. Κρατάει χρόνια η κολόνια των αποκαλύψεων. Τώρα, όμως, έχουμε την κορύφωση του δράματος, με το ξήλωμα της Ρούσεφ και την άσκηση διώξεων που απειλούν να στείλουν τον Λούλα στη φυλακή.

Οσο η Βραζιλία αναπτυσσόταν με ρυθμούς της τάξης του 5% έως 7%, αποτελώντας έναν από τους πυλώνες των BRICS και εμφανιζόμενη ως υπόδειγμα χώρας «φιλικής προς τις επενδύσεις», ουδείς τολμούσε να ακουμπήσει τον Λούλα και τη διάδοχό του. Οι στρατηγοί χτυπούσαν προσοχή μπροστά στην πρώην αντάρτισσα πόλεων. Η 23χρονη φοιτήτρια που η χούντα των στρατηγών βασάνιζε άγρια το 1970, ως στέλεχος του Comando de Libertaçao Nacional και του ένοπλου σκέλους του VAR Palmares, σαράντα χρόνια αργότερα, το 2010,  γινόταν πρόεδρος της χώρας και το 2012 ανακηρυσσόταν από το Time ως ένα από τα «Πρόσωπα με τη Μεγαλύτερη Επιρροή Παγκοσμίως».

Αλλο το 2009, όμως, που η Κοπακαμπάνα πλημμύριζε από διαδηλωτές που αποθέωναν τον Λούλα επειδή τους «πήρε» τους ολυμπιακούς αγώνες «με τον τσαμπουκά», άλλο το 2010 που ο Λούλα έχριζε διάδοχό του τη Ρούσεφ (ο ίδιος δεν μπορούσε να κάνει τρίτη προεδρική θητεία) κι αυτή σάρωνε στις προεδρικές εκλογές, με τη δεξιά αντιπολίτευση να αφρίζει από το κακό της και να την αποκαλεί «αντάρτισσα, κομμουνίστρια και εγκληματία», άλλο το 2014 που η Ρούσεφ κέρδιζε δεύτερη προεδρική θητεία και άλλο το 2016. Τι έχει αλλάξει; Η ατμομηχανή (μαζί με την Κίνα και την Ινδία) της παγκόσμιας καπιταλιστικής παραγωγής άρχισε σιγά-σιγά να «χτυπάει πυράκια». Το 2015 η Βραζιλία κατέγραψε τη χειρότερη ύφεση εδώ και έναν αιώνα.

Από το +7% του 2010, όταν η Ρούσεφ εκλεγόταν για πρώτη φορά πρόεδρος, φτάσαμε στο -6% του 2015. Τα δυο αυτά ποσοστά, που αποτυπώνουν έναν κλασικό καπιταλιστικό «κύκλο» (από την ανάπτυξη στην κρίση), εξηγούν ταυτόχρονα και τον πολιτικό «κύκλο» των καμουφλαρισμένων σοσιαλδημοκρατών του Κόμματος των Εργατών. Οι πολιτικοί αυτοί, ο τέως συνδικαλιστής Λούλα, η τέως κομμουνίστρια αντάρτισσα Ντίλμα, προσέφεραν τεράστιες υπηρεσίες όχι μόνο στον βραζιλιάνικο αλλά στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Διαμόρφωσαν ένα αστικό «κράτος πρόνοιας» (μη φανταστείτε κάτι στα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα, για λατινοαμερικάνικου τύπου κρατική φιλανθρωπία πρόκειται), βοήθησαν στο σχηματισμό μιας πειθαρχημένης και υποταγμένης στο κεφάλαιο εργατικής τάξης, για την οποία ήταν αρκετό το ότι είχε μεροκάματο, και έτσι η Βραζιλία έγινε παραγωγική βάση για μια σειρά μονοπώλια, αμερικάνικα και δυτικοευρωπαϊκά.

Στα χρόνια της ακμής ουδείς ασχολούνταν με το σκάνδαλο Petrobras, μολονότι όλοι ήξεραν πως αυτή η νέα κλίκα πολιτικών έπρεπε να χτίσει το δικό της σύστημα. Δεν προέρχονταν από παλιά βιομηχανικά ή τραπεζιτικά τζάκια, από ιδιοκτήτες λατιφουντίων και στρατηγούς καριέρας. Δεν είχαν προσωπικές περιουσίες, οπότε το μονοπωλιακό κεφάλαιο αντιλαμβανόταν πως πρέπει να χρηματιστούν μέσω του κράτους. Η κρατική Petrobras ήταν το όχημα χρηματισμού αυτής της νέας κάστας πολιτικών. Πλέον, με τη Βραζιλία να έχει εισέλθει σε βαθιά ύφεση με άγνωστη αυτή τη στιγμή διάρκεια, ήρθε η ώρα να κλείσει και ο κύκλος αυτών των πολιτικών. Κι επειδή μιλάμε για τη Λατινική Αμερική και όχι για την Ευρώπη, επειδή μιλάμε για την αχανή Βραζιλία και όχι για τη μικροσκοπική Ελλάδα, ένας Τσοχατζόπουλος φαίνεται πως δεν είναι αρκετός για να άρει τις αμαρτίες ολόκληρου του πολιτικού συστήματος.

Ο χρόνος θα δείξει πόσοι θα πάνε στη φυλακή, εμείς όμως ας κρατήσουμε τις αιτίες. Και ας θυμόμαστε το βρόμικο ρόλο που έπαιξε αυτή η ψευτοαριστερή κλίκα, την οποία είχαν ως πρότυπο και οι Τσιπραίοι (για να μην ξεχνιόμαστε).

7:01 μ.μ.