Ξεχωριστή φυσιογνωμία δημιουργού που έβλεπε πολύ μακριά στο
βάθος της εποχής μας, ο Άλκης Αλκαίος (Βαγγέλης Λιάρος) ήταν ο
στιχουργός-ποιητής της ήττας που με ήττα δεν μοιάζει. Δούλεψε εντατικά
την τέχνη του σε σκληρό καθεστώς απομόνωσης από την παρακμή δίνοντας τη
ζωή του στο λαϊκό πολιτισμό – στην πάλη του εργαζόμενου ανθρώπου να
υψωθεί πάνω από τη βαρβαρότητα και την ασημαντότητα.
του Παναγιώτη Φραντζή
Είναι πραγματικά δύσκολο να βρεθούν στίχοι του Άλκη
Αλκαίου αισθητά κατώτεροι από τους στίχους στο «Ερωτικό» (Με μια
πιρόγα…) ή τη «Ρόζα», τα δύο πιο γνωστά από τα γνωστά τραγούδια που μας
έδωσε. Τόση ήταν η δουλειά που είχε μέσα της η δουλειά του. Πολύ
διάβασμα και πολλή αγάπη για την ποίηση και τη λογοτεχνία ήδη από τα
χρόνια του Γυμνασίου. Πολλά όνειρα και πολλή δίψα για να κερδηθεί ο
κόσμος. Μα πάνω απ’ όλα το απόλυτο δόσιμο στη ζωή. Ο Άλκης Αλκαίος
γεύτηκε «όλα τα ρόδα και τ’ αγκάθια» με πολιτικό θάρρος. Διέθετε σοβαρή
κοινωνική πείρα παρά την αναγκαστική απομόνωση κι εναρμόνιζε τέλεια στο
στίχο του την προσωπική εμπειρία με την κοινωνική πραγματικότητα.
Συνέβαλε έτσι καθοριστικά (αυτός κι ο Κώστας Τριπολίτης) στην ανανέωση του τραγουδιού πολιτικής αναφοράς μετά το ’70 κι έδωσε «πολιτικό βάθος» στο λαϊκό ερωτικό τραγούδι τηρώντας ο ίδιος αδιάλλακτη στάση απέναντι στη βιομηχανία της ελαφρότητας. Τον θαύμασαν, τον αγάπησαν κι έγραψαν για αυτόν, όλοι όσοι συναισθάνονταν το βάρος της υπεράσπισης του λαϊκού πολιτισμού. Απέναντι στην πιο συνηθισμένη παρερμηνεία του, που υμνεί τη λαϊκότητα στους πρωτόγονους κι αυθόρμητους τρόπους εκδήλωσής της, οι καλλιτέχνες της πρωτοπόρας παράταξης, με το έργο τους πάνω απ’ όλα, φέρνουν τον άνθρωπο σε θέση να συλλογιστεί και να εκδηλωθεί πάνω από το πρωτογενές βίωμα. Και καταφέρνουν να το κάνουν αυτό χωρίς να ξεμακραίνουν από τον κόσμο, κάνοντας τέχνη που δεν είναι εύκολη, που θέλει σκέψη και δουλειά για να κατακτηθεί.
Έχει τέτοια εκφραστική δύναμη ο στίχος του Αλκαίου που ζει τη δική του ζωή πάνω από το τραγούδι και το τραγούδι πασχίζει να τον συγκρατήσει μέσα του. Είναι ένας κώδικας ανοιχτός σε αποκρυπτογράφηση. Δεν είναι δύσκολος, δεν είναι εγκεφαλικός, απαιτεί μόνο τη στοιχειώδη προσπάθεια για να τον ξεκλειδώσεις. Διαπερνά τα πιο γνωστά του ρεφρέν ένας συνθηματικός λυρισμός. Έχουν την πυκνότητα της ποίησης και την ευστοχία των σωστών συνθημάτων. «Είμαι περήφανος γιατί πριν από τριάντα χρόνια ανακάλυψα έναν ποιητή που παριστάνει το στιχουργό» έλεγε ο Θάνος Μικρούτσικος στην παρουσίαση του τελευταίου δίσκου που έκανε με τον Αλκαίο. Ένας ποιητής που παρίστανε το στιχουργό και ένας γενναίος άνθρωπος που παρίστανε τον απαισιόδοξο: Αυτός ήταν ο Βαγγέλης Λιάρος που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του γράφοντας και διαβάζοντας, ελπίζοντας και αμφιβάλλοντας.
«Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σκοινιά;» Πώς να κλειστεί η αδιάκοπη ροή του κόσμου σ’ ένα κεφάλι; Από την άλλη, ο νεαρός μαθητής της ποίησης από την Πάργα, που σπούδασε Νομικά και θήτευσε στην αντιδικτατορική πάλη, κι ύστερα εντάχθηκε στο ΚΚΕ γύρω στο ’77 για ν’ αποτραβηχτεί μετά το ’89, χωρίς να γίνει ποτέ εμπαθής, κλείστηκε μες στο δωμάτιό του για να μπορέσει να δει, όπως έγραψε η Λένα Παππά, όλο τον κόσμο: «το διαμαντένιο αηδόνι του βασιλιά της Κίνας, σινιάλα από φάρους που σβηστήκαν και μαγικά τοτέμ απ’ άγνωστες φυλές, κι εφηβικά κορμιά και καλοκαίρια γαλανά, θάνατους και φωτιές κι αόρατη ομορφιά».
«Οι πραγματικοί ποιητές μάς δείχνουν όψεις του μέλλοντός μας. Βλέπουν και εκφράζουν πριν από μας αυτό που θα γίνει συνείδηση κάποια χρόνια μετά» έχει πει πάλι ο Μικρούτσικος μιλώντας για τους στίχους στο «Εμπάργκο» (1982). Εκεί ο Αλκαίος είδε όντως την αιχμαλωσία της γενιάς του, πολύ πριν συντελεστεί. Στο τέλος της ζωής του, παρά την κούραση από την αρρώστια, γράφει αφήνοντας χαραμάδες ελπίδας. Αυτός, που κράτησε μια τόσο απόλυτη στάση απέναντι στα γεγονότα, που επιδίωκε το τέλειο αποτέλεσμα σε όλα, ίσως κάτι να είδε φεύγοντας που εμείς δεν μπορούμε ακόμα να δούμε. Ίσως κάτι ανάποδο απ’ το Εμπάργκο σε μια πορεία. Δικαιολογώντας απολύτως τον ισχυρισμό ότι υπήρξε όντως ποιητής του τραγουδιού της ήττας που με ήττα ακριβώς δεν μοιάζει.
Πηγή: ΠΡΙΝ
του Παναγιώτη Φραντζή
Είναι πραγματικά δύσκολο να βρεθούν στίχοι του Άλκη
Αλκαίου αισθητά κατώτεροι από τους στίχους στο «Ερωτικό» (Με μια
πιρόγα…) ή τη «Ρόζα», τα δύο πιο γνωστά από τα γνωστά τραγούδια που μας
έδωσε. Τόση ήταν η δουλειά που είχε μέσα της η δουλειά του. Πολύ
διάβασμα και πολλή αγάπη για την ποίηση και τη λογοτεχνία ήδη από τα
χρόνια του Γυμνασίου. Πολλά όνειρα και πολλή δίψα για να κερδηθεί ο
κόσμος. Μα πάνω απ’ όλα το απόλυτο δόσιμο στη ζωή. Ο Άλκης Αλκαίος
γεύτηκε «όλα τα ρόδα και τ’ αγκάθια» με πολιτικό θάρρος. Διέθετε σοβαρή
κοινωνική πείρα παρά την αναγκαστική απομόνωση κι εναρμόνιζε τέλεια στο
στίχο του την προσωπική εμπειρία με την κοινωνική πραγματικότητα.Συνέβαλε έτσι καθοριστικά (αυτός κι ο Κώστας Τριπολίτης) στην ανανέωση του τραγουδιού πολιτικής αναφοράς μετά το ’70 κι έδωσε «πολιτικό βάθος» στο λαϊκό ερωτικό τραγούδι τηρώντας ο ίδιος αδιάλλακτη στάση απέναντι στη βιομηχανία της ελαφρότητας. Τον θαύμασαν, τον αγάπησαν κι έγραψαν για αυτόν, όλοι όσοι συναισθάνονταν το βάρος της υπεράσπισης του λαϊκού πολιτισμού. Απέναντι στην πιο συνηθισμένη παρερμηνεία του, που υμνεί τη λαϊκότητα στους πρωτόγονους κι αυθόρμητους τρόπους εκδήλωσής της, οι καλλιτέχνες της πρωτοπόρας παράταξης, με το έργο τους πάνω απ’ όλα, φέρνουν τον άνθρωπο σε θέση να συλλογιστεί και να εκδηλωθεί πάνω από το πρωτογενές βίωμα. Και καταφέρνουν να το κάνουν αυτό χωρίς να ξεμακραίνουν από τον κόσμο, κάνοντας τέχνη που δεν είναι εύκολη, που θέλει σκέψη και δουλειά για να κατακτηθεί.
Έχει τέτοια εκφραστική δύναμη ο στίχος του Αλκαίου που ζει τη δική του ζωή πάνω από το τραγούδι και το τραγούδι πασχίζει να τον συγκρατήσει μέσα του. Είναι ένας κώδικας ανοιχτός σε αποκρυπτογράφηση. Δεν είναι δύσκολος, δεν είναι εγκεφαλικός, απαιτεί μόνο τη στοιχειώδη προσπάθεια για να τον ξεκλειδώσεις. Διαπερνά τα πιο γνωστά του ρεφρέν ένας συνθηματικός λυρισμός. Έχουν την πυκνότητα της ποίησης και την ευστοχία των σωστών συνθημάτων. «Είμαι περήφανος γιατί πριν από τριάντα χρόνια ανακάλυψα έναν ποιητή που παριστάνει το στιχουργό» έλεγε ο Θάνος Μικρούτσικος στην παρουσίαση του τελευταίου δίσκου που έκανε με τον Αλκαίο. Ένας ποιητής που παρίστανε το στιχουργό και ένας γενναίος άνθρωπος που παρίστανε τον απαισιόδοξο: Αυτός ήταν ο Βαγγέλης Λιάρος που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του γράφοντας και διαβάζοντας, ελπίζοντας και αμφιβάλλοντας.
«Πώς να δεθεί η Μεσόγειος με σκοινιά;» Πώς να κλειστεί η αδιάκοπη ροή του κόσμου σ’ ένα κεφάλι; Από την άλλη, ο νεαρός μαθητής της ποίησης από την Πάργα, που σπούδασε Νομικά και θήτευσε στην αντιδικτατορική πάλη, κι ύστερα εντάχθηκε στο ΚΚΕ γύρω στο ’77 για ν’ αποτραβηχτεί μετά το ’89, χωρίς να γίνει ποτέ εμπαθής, κλείστηκε μες στο δωμάτιό του για να μπορέσει να δει, όπως έγραψε η Λένα Παππά, όλο τον κόσμο: «το διαμαντένιο αηδόνι του βασιλιά της Κίνας, σινιάλα από φάρους που σβηστήκαν και μαγικά τοτέμ απ’ άγνωστες φυλές, κι εφηβικά κορμιά και καλοκαίρια γαλανά, θάνατους και φωτιές κι αόρατη ομορφιά».
«Οι πραγματικοί ποιητές μάς δείχνουν όψεις του μέλλοντός μας. Βλέπουν και εκφράζουν πριν από μας αυτό που θα γίνει συνείδηση κάποια χρόνια μετά» έχει πει πάλι ο Μικρούτσικος μιλώντας για τους στίχους στο «Εμπάργκο» (1982). Εκεί ο Αλκαίος είδε όντως την αιχμαλωσία της γενιάς του, πολύ πριν συντελεστεί. Στο τέλος της ζωής του, παρά την κούραση από την αρρώστια, γράφει αφήνοντας χαραμάδες ελπίδας. Αυτός, που κράτησε μια τόσο απόλυτη στάση απέναντι στα γεγονότα, που επιδίωκε το τέλειο αποτέλεσμα σε όλα, ίσως κάτι να είδε φεύγοντας που εμείς δεν μπορούμε ακόμα να δούμε. Ίσως κάτι ανάποδο απ’ το Εμπάργκο σε μια πορεία. Δικαιολογώντας απολύτως τον ισχυρισμό ότι υπήρξε όντως ποιητής του τραγουδιού της ήττας που με ήττα ακριβώς δεν μοιάζει.
Πηγή: ΠΡΙΝ
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου